به گزارش انعکاس بناب، محمدعلی حسین زاده منتخب مردم مراغه و عجب شیر در مسیر حضور در این گردهمایی بود که دچار سانحه شد و جان باخت. مرحوم حسین‌زاده متولد ۱۳۵۶ در مرحله دوم انتخابات مجلس دهم به عنوان کاندیدای اصولگرا از حوزه این انتخابیه برگزیده شده بود اما در کیلومتر ۶۳ باند جنوبی آزادراه […]

به گزارش انعکاس بناب، محمدعلی حسین زاده منتخب مردم مراغه و عجب شیر در مسیر حضور در این گردهمایی بود که دچار سانحه شد و جان باخت. مرحوم حسین‌زاده متولد ۱۳۵۶ در مرحله دوم انتخابات مجلس دهم به عنوان کاندیدای اصولگرا از حوزه این انتخابیه برگزیده شده بود اما در کیلومتر ۶۳ باند جنوبی آزادراه قزوین- زنجان دچار سانحه شد و درگذشت.
خبر مذکور سوالی را در ذهن اکثریت مردم حوزه انتخابیه مراغه و عجبشیر و سایر شهرهای همجوار ایجاد نموده است و آن اینکه با فوت نماینده منتخب وضعیت نمایندگی حوزه انتخابیه چطور خواهد شد؟ آیا نفر دوم به عنوان نماینده خواهد بود؟ یا انتخابات دیگری بایستی برگزار گردد؟ در طول مدتی که انتخابات میان دوره ای برگزار شود آیا نماینده قبل به عنوان نماینده باقی خواهد ماند یا شخص دیگری (مثلا منتخب یکی از شهرهای همجوار) کفالت نمایندگی شهرستان مراغه و عجبشیر را عهده دار خواهد شد؟
نمایندگی منصبی است که از طریق آرای عمومی و انتخابات فعلیت می یابد و از این طریق است که حاکمیت ملی اعمال می گردد و براساس اصل ۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران «مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که بطور مستقیم و با رای مخفی انتخاب می شوند تشکیل می گردد…» نمایندگی دارای اوصاف ذیل است:
الف) نمایندگی ملی است: هر چند نمایندگان مجلس منتخب حوزه انتخابیه معینی هستند ولی طبق اصل ۸۴ قانون اساسی «هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و حق دارد در همه مسایل داخلی و خارجی کشور اظهار نظر نماید.»
ب) نمایندگی کلی است: نمایندگان از طریق آرای عمومی رسمیت می یابند و موکلین (انتخاب کنندگان) برای امور سیاسی جامعه، وکلای خود را انتخاب می کنند و هر چند نمایندگان در برابر تمام ملت مسئولند اما رابطه حقوقی قابل تعقیب و مواخذه ای که بتوان به مسئولیت آنان جامعه عمل پوشانید وجود ندارد.
ج) نمایندگی غیرقابل عزل است: وکالت در حقوق خصوصی قابل عزل است و موکل هر وقت بخواهد می تواند وکیل را از انجام مورد وکالت عزل نماید ولی در بحث نمایندگی، امکان عزل نماینده توسط منتخبین وجود ندارد.
د) نمایندگی قائم به شخص است: بر اساس اصل ۸۵ قانون اساسی «سمت نمایندگی قائم به شخص است و قابل واگذاری به دیگری نیست…» این سمت طی تشریفات خاص که در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی پیش بینی شده، بدست می آید.
طبق اصل ۶۳ قانون اساسی «دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی چهار سال است…» و این مدت ممکن است در مواردی قبل از انقضای آن قطع شود و یکی از این موارد فوت نماینده منتخب می باشد. تبصره ۳ ماده ۸ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز مقرر کرده «چنانچه به علت فوت، استعفا و یا هر علت دیگر حوزه انتخابیه‌ای یک یا چند نماینده خود را از دست بدهد، وزارت کشور مکلف ‌است ظرف مدت هفت ماه پس از تاریخ اعلام آن توسط مجلس شورای اسلامی با هماهنگی شورای نگهبان انتخابات را در حوزه مربوطه برگزار نماید.»
حال با این توضیحات چون اولا: مدت نمایندگی منتخب دوره قبل به اتمام رسیده و وی نمی تواند بدون انتخاب مجدد مردم برای این مدت، نمایندگی را عهده دار شود؛
ثانیا: همانطور که در بند الف فوق الذکر آمد نمایندگان منتخب شهرهای همجوار نیز فقط نمایندگی مردم حوزه انتخابیه خود را دارا هستند و به عبارتی وکیل آنها می باشند نیز نمی توانند کفالت نمایندگی منتخب متوفی را داشته باشند؛ پس طبق تبصره ۳ ماده ۸ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی وزارت کشور مکلف است با هماهنگی شورای نگهبان طبق زمانبندی مشخص شده در تبصره مذکور ترتیب برگزاری انتخابات مجدد را صادر نماید و حوزه انتخابیه مراغه و عجب شیر تا انتخاب نماینده جدید فاقد نماینده خواهند بود.

پی نوشت:
۱٫ دکتر سیدمحمد هاشمی، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، نشر دادگستر.
۲٫ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
۳٫ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی.

محمد نیکخصال مدرس دانشگاه