"ن و القلم و ما يسطرون" نشان از حرمت و قداست قلم و جایگاه ویژه اهل قلم در عصر امروز را نشان می‌دهد اما چرا با گذشته 16 سال از نامگذاری 14 تیرماه در تاریخ رسمی کشورمان به عنوان روز قلم، باز هم این روز چندان در میان مردم و حتی اصحاب قلم و اندیشه شناخته‌شده نیست.

به گزارش انعکاس بناب به نقل از فارس، روز قلم در تقویم رسمی کشورمان روز چهاردهم تیرماه است و در واقع روز قلم در سال ۱۳۸۱ با پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی به ثبت می‌رسد و از آن سال به بعد، یعنی روز چهاردهم تیرماه هر سال در تقویم رسمی ایران به نام  روز قلم نامگذاری شده است.

بی‌شک، آمدن یک آیه از قرآن کریم با عنوان “ن و القلم و ما یسطرون ” نشان از حرمت و قداست قلم و جایگاه ویژه اهل قلم در عصر امروز را نشان می‌دهد.

به عبارت دیگر “ن و القلم و ما یسطرون ” قسم به قلم و آن چه به آن می‏‌نویسند. از این آیه قرآن کریم دریافت می‌شود، حرمت و قداست قلم، در طول تاریخ گذشته و امروزه در باور و اندیشه ما مسلمانان جایگاه ویژه‌ای دارد و برای خبرنگاران، روزنامه‌نگاران و اهل قلم افتخاری بس گرانبها و بزرگی است، که خداوند متعال در عظمت و شأن قلم، سوره‌ای به آن اختصاص داده و به قلم آنان سوگند یاد کرده است.

در هر حال سخن ما با دست اندرکارن، مسوولان و دستگاه های متولی در این عرصه این است، چرا با گذشته ۱۶ سال از نامگذاری این روز در تاریخ رسمی کشورمان، باز هم این روز چندان در میان مردم و حتی اصحاب قلم و اندیشه شناخته‌شده نیست و در این ارتباط نیز برنامه‌ها و آیین‌های چندانی هم برای یادآوری منزلت و حرمت قلم، معرفی و شناساندن صاحبان آن که تمامی عمر خود را برای ارتقای فرهنگ و هنر این مرز و بوم در طبق اخلاص می‌گذارند، کمتر دیده می‌شود.

به اینگونه، روز قلم فرصت خوب و بهترین بهانه‌ برای یادآوری منزلت، قداست و حرمت قلم و صاحبان آن و حتی تجلیل و قدردانی از قشر زحمت است و از این رو ضروری است مسوولان و دستگاه‌های ذی‌ربط با برنامه‌ریزی و تدوین سیاست‌های، با برگزاری هر چند آیین کوچکی در این راستا گام‌های موثری بردارند، چرا که به قداست و جایگاه قلم و صاحبان آن باید بیش از اینها در جامعه اسلامی تاکید شده است که نمونه بارز این امر وجود آیه‌ای از سوره قرآن «ن وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُونَ؛ سوگند به قلم و آنچه نویسند» است.

در هر صورت روز قلم بهانه خوبی است تا اینکه در عصر ارتباطات امروز به به جایگاه «قلم» و رسالت و وظیفه اهل قلم و در رأس آنها به رسالت سنگین اصحاب رسانه و اخلاق حرفه‌ای اهل قلم در عصر پرآشوب فضای مجازی و فناوری‌های ارتباطی بپردازیم.

بدون شک، رسانه‌ها و اهل قلمی که در این نوع رسانه‌ها مشغول به فعالیت هستند، در حقیقت امانتدار مردم در دستیابی به اطلاعات هستند و باید این امانت را به خوبی ادا کنند. حق شهروندان در جامعه و در این میان در جامعه اسلامی بر رسانه‌ها این است که از اخبار مفید، لازم و منطبق با مصالح جامعه برخوردار باشند.

بر این اساس، رسانه به عنوان واسطه بین مردم و واقعیت‌ها و رویدادها باید آینه وفادار رخدادهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و… باشد. از این رو قرآن کریم در آیه ۵۸ سوره نساء بر اهمیت این موضوع تاکید می‌کند؛ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الأمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا ….، خداوند به شما دستور می‌دهد که امانت‌ها را به اهل آن بازگردایند.

از این رو در نظام اخلاقی اسلام مردم و جامعه مورد احترامند و هیچ‌گاه و به هیچ قیمتی نباید آبرو و حیثیت مردم وجه‌المصالحه قرار گیرد.

ناگفته نماند؛ در عصر ارتباطات دهکده جهانی “مک لوهان”، کسب اطلاعات موثق و قابل اطمینان در مورد وضعیت اقتصادی، سیاسى، اجتماعى و امنیتى جوامع بشری بسیار دشوار و در عین حال ضرورى و حیاتى بوده که در این میان رسانه‌های ارتباط جمعی با تولید و توزیع مطلوب اطلاعات، نقش حیاتی در بالا بردن آگاهی‌های گوناگون و ضروری به عهده می‌گیرند و جامعه را در نیل به تعالی و ترقی همه جانبه یاری می‌کنند.

بدون تردید، نسل کنونی جامعه از ابتدای حیاتش با رسانه‌ها بزرگ می‌شود. رسانه‌ها به عنوان یکی از نهاد‌های اجتماعی کارکردهای متفاوتی همچون انتقال ارزش‌ها و میراث فرهنگی را برعهده دارند.

دنیس مک کوئیل در کتاب مقدمه‌ای بر نظریه‌ رسانه‌های جمعی، ارتباط جمعی را فرآیند جامعه‌گستر و رسانه‌ها را میانجی روابط اجتماعی می‌داند.

در این میان، هم اکنون فرهنگ‌سازی، آموزش، اطلاع‌رسانی و ایجاد مشارکت اجتماعی عمده‌ترین نقش رسانه‌ها بیان شده است و افزون بر نقش‌های یاد شده برقراری ارتباط پویا و زنده با پیام‌گیران، حفظ تنوع و تازگی در تولیدات فرهنگی، فکری، سیاسی، اجتماعی و عرضه اندیشه‌های نوین، از مهمترین نقش‌ها و کارکردهای وسایل ارتباط جمعی نوین است که در صورت عدم رعایت آنها، جامعه باید بهای گزافی را بپردازد.

به بیان روشن‌تر، رسانه‌ها به عنوان رکن چهارم، رسالت مهم و سنگین اطلاع‌رسانی و آگاهی‌دهی را در جامعه برعهده دارند. نقد و نظارت، اطلاع رسانی صادقانه و شفاف و طرح و تبادل آراء و افکار از جمله وظایف اهل قلم است.

بنا براین باید در نظر داشت که انتقاد، مخالفت، بیان عقاید، باید به دور از هتک‌حرمت‌‏ها، اهانت‌‏ها، فحاشی و دشنام باشد.

نقد و انتقادها نباید به دعوا، اختلاف و کشمکش منتهی شود، نقد منصفانه و نقد پذیری متواضعانه هر دو لازم است اما نقد و انتقادها باید در چارچوب اصول قانون اساسی، رهنمودهای امام (ره)، مقام معظم رهبری، انقلاب، اسلام و سیاست‌های کلی نظام باشد که در قانون اساسی معین شده است.

از سویی در این باره، زیرسوال بردن اصل مشروعیت نظام، فاش کردن اسرار کشور و انتشار اسناد و مسائل محرمانه، تهمت و افترا به اشخاص، بزرگ‌نمایی مشکلات، ایجاد اختلاف بین قوا، انتشار اخبار دروغ، ناامید کردن مردم نسبت به آینده خود، ضدیت با شاخص‌های اساسی جمهوری اسلامی، اشاعه‏ فحشا، تهمت‌زدن، بدگویی کردن، افشاگری‌‏های بی‏پایه و اساس نسبت به اشخاص، تخریب و هتک آبروی افراد، سرقت ادبی و انتساب اخبار و عقاید و تألیفات دیگران به خود، سخن‌پراکنی علیه دیگران، سیاه‌نمایی کردن، اهانت به مقامات و مسؤولان ارشد کشور، درشت کردن و برجسته کردن ضعف‏‌ها و تحریف حقیقت به عنوان چالشی فرآروی اهل رسانه تلقی می‌شود.

کوتاه سخن اینکه، نباید فراموش کرد که در عصر انفجار اطاعات، دنیای ماشینی و بی‌ثباتی که ما زندگی می‌کنیم، یک خبر نادرست، دروغ و شایعه می‌تواند اغتشاش و اختلاف‌های اجتماعی را برانگیزد یا تشدید کند.

به ویژه خبرهای نادرست یا تحریف شده ای که دارای خصوصیت جنجالی و هیجان انگیز هستند، می‌توانند آسیب‌ها و خسارت های زیادی را در عرصه‌های مختلف به کشور وارد آورند.

در نهایت اینکه، آینده حیات رسانه‌ها به کلام صادقانه، نگاه منصفانه و نقد مشفقانه استوار بوده و لازمه تحقق این منظور، پابندی به ارزش‌های اخلاقی و میثاق حقوق حرفه‌ای است.

انتهای پیام/س