هرچند همه بناب را با کباب های لذیذ و خوش طعمش می شناسند، ولی در این شهر جاذبه های دیگری هم پیدا می شود که قرار است روح گردشگران را تغذیه کند، جاذبه ای مثل موزه مردم شناسی.

به گزارش خبرنگار انعکاس بناب، موزه مردم شناسی جنوب سهند ˈ بناب ˈ با نشان دادن آثار تاریخی و فرهنگ عمومی در حمام قدیمی شهر بناب واقع در منطقه آقاجری این شهر است.

این حمام قدیمی به جای مانده از دوره صفویه با معماری ارزشمند کامل حمام های قدیمی آذربایجان است و در زمینی به مساحت ۳۴۲ متر مربع ساخته شده و رو به روی آن هم بنای مسجد تاریخی مهرآباد قرار دارد و این بناها مجموعه شهری کاملی را تشکیل داده اند.

مجموعه مسجد و حمام مهرآباد بناب با داشتن تاریخ غنی دوره صفویه، از جمله ابنیه ارزشمند و زیبای استان آذربایجان شرقی هستند.

حمام مهرآباد یکی از معروف ترین گرمابه های آذربایجان شرقی است که تاریخ بنای آن به دوره قاجار می رسد و از پنج بخش تالار رخت رکن، محل نظافت، تالار شستشو، گرم خانه، خزینه آب تشکیل شده است.

تالار بزرگ رخت کن این حمام تاریخی شامل یک گنبد بزرگ و چهار گنبد کوچک و چهارطاق در چهارطرف آن است و یک حوض بزرگ سنگی نیز در زیر گنبد بزرگ قرار دارد.

تالار رخت کن از طریق راهروی باریکی وارد تالار استحمام می شود که از نظر طراحی معماری تا حدی شبیه تالار رخت کن است.

در ضلع شرقی تالار استحمام، دو اتاق با سقف گنبدی به عنوان خلوتی یا شاه نشین وجود دارد که ظاهرا در گذشته مخصوص استحمام افراد سرشناس بود.

تالار استحمام با چهارپله، پس از عبور از یک در کوچک وارد خزینه می شود که آخرین مرحله استحمام بوده است. پس از بیرون آمدن از خزینه باید از حوضچه های کوچک آب سرد عبور کرد.

بنای زیبای حمام مهرآباد شامل ۱۲ بخش مختلف مردم شناسی است و در آن آلات و ادوات موسیقی، صنعت پارچه بافی، روشنایی، زیورآلات، پوشاک، تدفین، طب سنتی، ادعیه و طلسمات، ابزارآلات سنتی کشاورزی، دست بافته های سنتی، آهنگری و ظروف مرتبط با آب در فرهنگ مردم جنوب سهند به نمایش عمومی درآمده است.

آنطور که مسوولان میراث فرهنگی می گویند از همان روزهای ابتدایی هدف از شکل گیری و تجهیز این موزه که اولین موزه مردم شناسی آذربایجان شرقی است، ایجاد یک مرکز علمی، تاریخی و فرهنگی در راستای اهدافی گسترده و بلندمدت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده است.

این حمام تا سال ۷۵ در مالکیت بخش خصوصی بود و در آذر سال ۷۸ توسط شهرداری بناب تملک و جهت مرمت در اختیار میراث فرهنگی آذربایجان شرقی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

مرمت این بنا تا سال ۸۲ ادامه داشت و پس از مرمت جهت ایجاد موزه مردم شناسی جنوب سهند در نظر گرفته شد.

اگر می خواهید از تبریز برای بازدید از این موزه تاریخی و فرهنگی راهی بناب شوید باید چیزی حدود ۱۱۹ کیلومتر راه را طی کنید.

در این موزه جنبه های مردم شناسی مراغه، آغاج، عجب شیر، بناب، ملکان، هشترود، قوری چای، لیلان، و روستاهای تابعه این هشت شهر منطقه جنوب سهند نمایش داده می شود.

اشیای موجود در این موزه از منطقه جنوب کوهستان بزرگ و زیبای سهند و از شهرستان های هشترود، مراغه، بناب، عجب شیر و ملکان گردآوری شده و در معرض دید علاقه مندان و پژوهشگران تاریخ و مردم شناسی قرار گرفته است.

در زمان راه اندازی و تجهیز این حمام تاریخی و تبدیل آن به یک موزه مردم شناسی، اقدامات جالبی صورت گرفته است، به طوری که برای تجهیز موزه مردم شناسی بناب کارشناسانی به روستاهای سراسر استان اعزام تا اشیا مربوط به این موزه را شناسایی و خریداری کنند.

پس از جمع آوری این اشیا به تناسب موضوعات مردم شناسی منطقه و براساس طراحی که برای داخل موزه در نظر گرفته شده جمع آوری می شود.

برخی از این اشیا پوشاک محلی، ابزار و آلات موسیقی آذربایجان، ابزار کشاورزی، انواع خیش، بیل و کلنگ، مهرهای خرمن کوب، انواع پیمانه های فلزی و چوبی توزین گندم، وسایل مسی قدیمی، انواع دیگ، ظروف، آفتابه، لگن بشقاب، کاسه، وسایل حمام، وسایل حمل آب، انواع روشنایی ها، لامپ های قدیمی از پیه سوز تا چراغ زنبوری، داروهای گیاهی منطقه و وسایل طب سنتی، ادعیه و طلسمات، چشم نظر جهت رفع بیماری، دخانیات سنتی و انواع چپق.

آنطورکه کارشناسان حوزه میراث فرهنگی و صنایع دستی در مورد ارزش آثار جمع آوری شده برای تجهیز این موزه می گویند این اشیا مورد استفاده مردم از قدیم تا امروز بوده اند و همه اشیا ویژه و منحصر به فرد هستند. مثلا مهرهای خرمن که دارای تنوع زیادی هستند و برخی اشیا هم قدمت چند هزار ساله دارند.

همچنین لبا س های قدیمی و سنتی، ظروف مسین مخصوص آب، دستگاه بافندگی سنتی، وسایل کشاورزی، دست بافته های موجود و غرفه های آهنگری سنتی در موزه مردم شناسی جنوب سهند و بناب، در معرض دید عموم و علاقمندان به آداب و رسوم و زندگی جنوب سهند آذربایجان شرقی در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

در کنار این ها موزه مردم شناسی بناب یک بخش جالب دیگر هم دارد و در کنار تمام این اشیاء در این موزه یک بخش اکوموزه نیز تعیین شده که یکی از قسمت های آن استحصال نمک از دریاچه ارومیه است.

در بخشی دیگر از این حمام موزه هم یک کارگاه پارچه بافی سنتی تعبیه شده که در این کارگاه انواع پارچه بافی های سنتی در آذربایجان به نمایش در آمده است.

اگر در تعطیلات نوروزی گذرتان به بناب خورد، حواس تان باشد آنقدر غرق در عطر و بوی کباب های این شهر نشوید که بازدید از چنین گنجینه ای را فراموش کنید.

گوشه ای از تصاویر/ این موزه